De Zwitserse pianist/componist/drummer Irène Schweizer (1941) behoort al heel lang tot de “eredivisie” van de free jazz, zij is een graag geziene gast op alle grote jazz festivals over de hele wereld. Ze nam tientallen albums op, solo, in duo vorm en met grotere groepen, alle coryfeeën uit de free jazz komen voorbij in haar discografie, Don Cherry, John Tchicai, Andrew Cyrille, Oliver Lake, Fred Anderson, Barry Guy, Evan Parker e.v.a. Als duo met een drummer zoals deze met Hamid Drake (1955) is dit het 10de album, eerder nam ze op met Louis Moholo, Günther Somer, Andrew Cyrille, Pierre Favre ( 3x), Han Bennink (2x) en Joey Baron.

Al haar albums verschenen op het Zwitserse label Intakt gespecialiseerd in avant- garde jazz. Met Hamid Drake trad ze al vaker op in Europa en in de V.S., In 1980 lanceerde jazz liefhebber en restaurateur Hans Falb het “Festival for Free and Improvised Music” in Nickelsdorf, Oostenrijk. Het festival is uitgegroeid tot een fenomeen in de kringen van de free jazz, Cecil Taylor speelde er evenals Peter Brötzmann, Paul Lovens en William Parker. De opnames van “Celebration” vonden plaats in 2019 tijdens het 40ste Festival, ook wel bekend onder de naam de Nickelsdorf Konfrontationen. De uitgave van dit album is ter viering van haar 80ste verjaardag tegelijk met een catalogus van haar werk op Intakt en de Engelse vertaling van de biografie van Christian Broecking : This Uncontainable Feeling of Freedom. Irène Schweizer-European Jazz and Politics of Improvisation.

Alle composities zijn van de hand van Irène behalve “A former dialogue” dat ze samen schreven. Wat in mijn oren de muziek van Irène zo aantrekkelijk maakt zijn de speelse grapjes die ze herhaaldelijk gebruikt in haar spel idioom. De noten kunnen als een waterval langs bruisen waarna er een minuscuul melodietje opduikt, ze weet ook de spanning perfect op te bouwen door de herhaling van thema’s in steeds veranderende tempi. In het nummer “Twister” zitten gedeeltes die doen denken aan de stride piano zoals Fats Waller en Earl Hines speelden. In “Stringfever” neemt Drake het voortouw op zijn drumkit en reageert Irène. “Blues for Clier” is exact wat de titel aangeeft: een pure blues, recht voor zijn raap, heerlijk.

Het titelnummer “Celebration” is een vederlicht vehikel waarin Irène uiterst subtiel de toetsen beroert om dan langzaam een thema op te bouwen om zo de spanning op te voeren, wat een klavierleeuwin ! De samenwerking met Hamid Drake is vlekkeloos, ze vormen een ware symbiose, het heeft zeker te maken met het feit dat Irène ook thuis is achter het drumstel. Een van de mooiste nummers is “ Song for Johny – in memory of Johnny Dyani” een eerbetoon aan de Zuid Afrikaanse bassist die in ballingschap naar Zurich kwam met de Blue Notes in 1964 en vaak speelde in de club Africana waar Irène ook repeteerde en optrad. De anti-apartheid beweging lag haar dicht aan het hart, in veel concerten, bijvoorbeeld met de Zuid Afrikaanse drummer Louis Moholo, nam ze deel aan het protest tegen het apartheid regime. Een geweldige vrouw deze Irène Schweizer, superieur in de moderne jazz, gevoel voor humor en ook nog politiek geëngageerd met het hart op de juiste plaats.

Jan van Leersum.